Progledala Gradska česma

Bilo je primjedbi da je Gradska česma zapuštena i zaprljana. Jučer su radnici Komunalca česmu oprali te znatno ljepše izgleda.

Tuzlarije

Više puta na Tuzlarijama su objavljeni razni prilozi o Gradskoj česmi. Za pripadnike mađih generacija, a i one koji su zaboravili neke podatke, objavljujemo tekst iz jednog od Vremepolova Dragiše Trifkovića.

U prvim godinama austrougraske uprave u gradu Tuzli, prije svega su osposobljavani zatečeni objekti za smještaj vojske i službenika nove uprave i dovođenja izvorske vode u centar grada. Na najprometniji dio čaršije, Apel –plac današnji Trg slobode, dovedena je voda iz Kojšine i Bukovčića na improvizovanu česmu sa dvije slavine. Već 1887. godine Gradsko vijeće je angažovalo poznatog po projektu Behram –begove džamije, današnje Šarene džamije, arhitektu Franca Mihanovića, da u istom stilu, pseudomaurskom, izradi projekat Velike česme. Bijeli kamen za izgradnju česme nabavljen je iz majdana Hreša kod Sarajeva, a zeleni kamen iz majdana kod Nove Kasabe. Blokove kamena obrađivali su italijanski klesari.

Česma sa 6 slavina je otvorena u septembru 1888. godine. Otvaranju je prisustvovao veliki broj građana u želji da iskažu divljenje ovom objektu. Gradska česma je postala centar okupljanja građana, i s ponosom je pokazivana svim gostima grada kao izuzetno lijep objekat. U dokumentaciji nalazi se mnoštvo slika kao uspomena na postojanje ove česme. Kada je dovedena kvalitetna voda iz Podstupara i pušten vodovod 1910. godine događaj je obilježila i ova česma. Upravo na ovoj česmi obavljen je čin puštanja vode i otvaranje vodovoda uz prisustvo velikog broja građana. Tako je ova česma akter jednog od najznačajnijih datuma za građanstvo, dovođenje i puštanje vode –osnovnog izvora života.

Ova ponosna ljepotica, kako su je u gradu nazvali, zaslužila je takvo ime. To potvrđuje i izložba izuzetno vrijednih objekata mostova, česama, kapela, turbeta i drugog 1933. godine u Zagrebu, gdje je bila izložena i fotografija Velike gradske česme. Tadašnji žiri ocijenio je da je naša česma najljepsi objekat te vrste u Bosni i Hercegovini i tada je nazvana ljepoticom. Dokumentacije sa te izložbe bila je izložena u Tuzli u glavnoj ulici u izlogu Hermana Domanja. Poslije toga u gradu se često čulo:“napio sam se vodice kod tuzlanske ljepotice“.

Ubrzo poslije toga na česmi se pojavljuju velike pukotine a pojedini dijelovi su se počeli odvajati. Dovodi vode su prestali da funkcionišu. Njeno kube se počelo naginjati. Zbog toga je Gradsko vijeće odlučilo da česmu prezida i da svaki kamen obilježi. Sve je to prekinuo II svjetski rat koga pamti ova česma. Zbog pukotona i oštečenja, da bi se spriječilo dalje propadanje, Narodnooslobodilački odbor donio je odluku da se česma razmontira, a kada se obezbijedi potrebna količina cementa za podlogu –temelj da se ponovo postavi. Elementi i blokovi česme privremeno su složeni u spremište stare Beledije. Ideja o ponovnom postavljanju česme stalno je bila prisutna. Skupština opštine Tuzla na zajedničkoj sjednici svog vijeća donijela je odluku od postavljanju stare gradske česme na istom mjestu gdje je prvobitno prije 100 godina bila postavljena.

Otvaranje 1988. godine

Investitor je RO „Kompred“ Tuzla. Izvođač radova bila je GP „Vranica“ Sarajevo. Nadzor nad izvođenjem radova vršio je Opštinski zavod za izgradnju. Česma je završena 1988. nakon 100 godina ponovo je vraćena. Vrpcu na česmi presjekao je Dragiša Trifković.

S.M.

TUZLARIJE - VIJESTI