U četvrtak, 4. aprila 2019. godine je završena prva faza projekta sanacije nacionalnog spomenika Bosne i Hercegovine, Historijsko područje - Nekropola sa stećcima u Starim kućama, Nikolići, Donje Breške, Grad Tuzla.
Radi se o nekropoli sa stećcima, na kojoj su 2010. godine kada je proglašena nacionalnim spomenikom bila evidentirana 23. stećka, od čega 2. sanduka, koja su za oko 20 m izdvojena od ostatka nekropole, na kojoj su smješteni stubovi različitih završetaka, lučno zasvođeni, s lučnim izbočenjem ili s ravnim završetkom širim prema gore. Stubovi su ukrašeni najčešće motivom križa, a potom i polumjesecom, jabukama, spiralama, kanelurama.
Međutim, zbog samonikle vegetacije, neodržavanja, izlaganja nepovoljnim vremenskim uticajima, nekoliko stubova je bilo djelomično ili potpuno utonulo, prekriveno nanosom zemlje, oštećeno, u većoj ili manjoj mjeri obraslo mahovinom.
U Odluci o proglašenju nacionalnim spomenikom određene su mjere trajne zaštite čija je prva faza podrazumjevala čišćenje i uređenje nekropole kako bi se utvrdio tačan broj stećaka, njihove dimenzije, položaj i identificiranje ukrasa na stećcima, za čiju provedbu je shodno zakonu bila zadužena Vlada Federacije Bosne i Hercegovine.
JU Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona je proteklih godina pokušao osigurati nedostajuća finansijska sredstva za pokretanje aktivnosti na zaštiti ovog nacionalnog spomenika. U isto vrijeme Zavod je radio na istraživanju, prikupljanju dokumentacije, izradio projekat sanacije, restauracije i konzervacije ove nekropole, te obezbjedio saglasnosti vlasnika parcela i nadležnih instanci vlasti za provedbu ovog projekta.
Zahvaljujući, finansijskoj podršci Grada Tuzla, u organizaciji Zavoda za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa TK, od 1 do 4. aprila 2019. godine je izvedena prva faza radova na sanaciji nekropole „Stare kuće“ u Breškama Donjim. Radi se prije svega o arheološkim istraživanjima za koja su bili zaduženi stručnjaci Instituta za arheologiju Univerziteta u Sarajevu, uz svesrdnu pomoć studenata katedre za arheologiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu.
Prva faza radova je podrazumjevala:
- Fotografiranje svih pojedinačnih stećaka i nekropole kao cjeline prije početka pripreme terena
- Priprema terena za rad i pristup lokaciji na kojoj se nalaze stećci.
- čišćenje lokaliteta od niske vegetacije, trave, granja i šiblja.
- Fotografiranje svih pojedinačnih stećaka i nekropole kao cjeline poslije čišćenja lokaliteta od niske vegetacije, trave, granja i šiblja
- utvrđivanje tačnog broja stećaka, njihove dimenzije, položaj, precizno georeferenciranje, definiranje oblika i identificiranje pojedinačne ornamentike na stećcima.
- Geofizička istraživanja unutar georeferenciranih mreža dimenzija 10x10m na slobodnim površinama između stećaka i oko nekropole u zavisnosti od pozicije stećaka i krupne vegetacije, kao i konfiguracije terena.
Nakon prve faze radova pronađeno je još 16. stećaka, tako da sada ova nekropola broji 39. stećaka na kojima je identificirana razna ornamentika.
JU Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa TK će u saradnji sa Komisijom za očuvanje nacionalnih spomenika BiH postaviti standardnu informacionu tablu sa podacima o ovom nacionalnom spomeniku. Također, Zavod će osigurati postavljanje dvije informacione table (putokaza) sa naznakom o lokaciji nekropole sa stećcima „Stare kuće“ u zaseoku Nikolići u Donjim Breškama.
U nastavku pogledajte stanje nekropole prije i poslije radova.
