Hajde da se malo bavimo naukom
Ako imate nekih zanimljivih tekstova, linkova ili ličnih stavova o Psihologiji nemojte se ustručavati, iznesite ih javno


Šta proučava psihologija

Kakav je svijet oko nas, iz čega je sastavljen i kako se razvija i mijenja proučavaju različite prirodne i društvene nauke. One proučavaju objektivnu stvarnost. Kakvi doživljaji postoje, kako se javljaju i teku, šta im je osnova i kako se manifestuju proučava psihologija. Ona proučava psihičku stvarnost ili psihički život. Psihički život čine psihički procesi i psihičke osobine. Psihički procesi kod ljudi mogu biti intelektualni procesi, kao što su opažanje, učenje, pamćenje i mišljenje; mogu biti emocionalni procesi ili osjećanja; mogu biti konativni ili voljni procesi kao što su motivacija i voljne radnje. Pod psihičkim osobinama podrazumijevamo relativno trajne osobine pojedinaca, kao što su navike, sposobnosti, temperament, potrebe, interesi, i druge osobine ličnosti.
Svi mi i bez posebnog poznavanja psihologije znamo dosta o psihičkom životu ljudi. To znamo i na osnovu sopstvenog iskustva i na osnovu toga što smo saznali od drugih. I bez poznavanja psihološke nauke o zakonitostima psihičkog života znamo mnogo više nego što bi smo znali o fizičkim i hemijskim zakonitostima bez poznavanja fizike i hemije. Međutim, često postoje o zakonitostima psihičkog života ljudi opšteraširena shvatanja koja nisu tačna ili su možda tačna, ali nisu provjerena. Raširena su na primjer shvatanja da su genijalni ljudi redovno nastrani ljudi; da samo kod ljudskih bića a ne i kod životinja postoje procesi mišljenja; da oni koji brzo uče brzo i zaboravljaju. A nijedno od ovih shvatanja nije tačno. Zato treba naglasiti da psihologija nije opšte shvatanje o psihičkom životu, jer takvo opše shvatanje nije sitematizovano znanje, prikupljeno na osnovu ispitivanja i provjeravanja. Psihologija kao nauka razlikuje se od takvih opštih shvatanja o psihičkom životu upravo po tome što ona provjerava naučnim postupkom da li su ta shvatanja tačna ili nisu i prihvata kao dio psihološke nauke samo ono što je ispitivano i provjeravano.
Kao što psihološka nauka nije istovjetna sa opštim shvatanjem o psihičkom životu ljudi, isto tako ona nije ni prikazivanje psihičkog života pojedinih ličnosti u umjetničkim djelima, kakvo nalazimo, na primjer, u psihološkim romanima Dostojevskog, Balzaka ili Andrića. I prikazivanje psihičkog života u umjetničkim djelima, kao i opšte shvatanje o psihičkom životu, može poslužiti kao koristan izvor i podsticaj za naučno proučavanje psihičkog života. Ali ni jedno ni drugo nisu nauka. Prikazivanje psihičkog života u umjetničkim djelima, iako je često veoma živo i ubjedljivo, obično je jednostrano, a nikad nije utvrđena njegova opšta vrijednost, jer tek treba ispitivati i provjeravati koliko su odlike psihičkog života prikazane u nekom umjetničkom djelu karakteristike koje važe za ljude uopšte.
Naučna psihologija nije ni umješnost u ophođenju s ljudima, iako je za ophođenje s drugim ljudima korisno psihološko znanje. A nije takođe ni filozofsko razmatranje o prirodi psihičkog procesa, čovjeku i njegovim osobinama.
Ako želimo da potpunije odredimo šta proučava psihologija kao nauka, treba da kažemo i na kakvim vrstama pojava psihologija proučava svoj predmet i na koji način. Psihologija proučava psihički život izučavajući dvije vrste pojava. Prije svega to su postupci i reakcije pojedinaca koje mogu opažati ostali ljudi. Zato možemo reći da psihologija proučava svoje probleme, prije svega, na osnovu spoljnjeg ponašanja. Psihički procesi kod životinja mogu se proučavati samo na osnovu takvog objektivno manifestovanog ponašanja. O psihičkom životu ljudi možemo da saznajemo i na drugi način. Možemo da doznamo i na osnovu neposrednog iskustva koje imamo mi sami i koje imaju drugi ljudi o svojim doživljajima. Psihički procesi su, naime, uvijek doživljaji i o njima možemo da saznajemo i neposredno, a ne samo na osnovu posmatranja objektivnog ponašanja ljudi. Zato možemo reći da psihologija proučava psihički život ne samo na osnovu ponašanja, koje je moguće objektivno posmatrati, nego i na osnovu neposrednog iskustva koje mi sami imamo ili o kome nam drugi ljudi saopštavaju.
Psihologiju kao svaku nauku, karakteriše izučavanje pojava prema utvrđenim postupcima: naučnim metodama i tehnikama, kao i povezivaje novih saznanja sa već stečenim saznanjima. Posebna je karakteristika psihologije, kao i ostalih empirijskih nauka, da ona svoje zaključke izvodi na osnovu brižljivog prikupljanja i provjeravanja činjenica. Upravo po ovim karakteristikama psihologija se kao nauka razlikuje od opšteg shvatanja o psihičkim pojavama, od prikazivanja psihičkog života u umjetničkim djelima, od umješnosti u ophođenju s drugim ljudima i od filozofskog razmatranja psihičkih pojava.
Možemo psihologiju definisati kao sistematsko izučavanje psihičkog života ljudi i životinja, a na osnovu naučnog proučavanja objektivnog ponašanja i neposrednog iskustva. Ovakvim određenjem psihologije naglašavamo nekoliko činjenica: 1) da nije svako interesovanje za psihički život i svako prikazivanje psihičkih pojava naučna psihologija, nego samo ono proučavanje koje se vrši određenim naučnim postupcima i koje je sistematsko; 2) da je predmet psihologije psihički život ljudi i životinja; 3) da psihologija izučava psihički život, prije svega, na osnovu objektivnog ponašanja koje mogu da zapažaju istovremeno mnogi ljudi, a kod ljudi i na osnovu njihovog neposrednog znanja o sopstvenim doživljajima.


Teorijski i praktični zadatak i značaj psihologije

Zadatak je psihologije proučavanje zakonitosti psihičkog života čovjeka i drugih živih bića. Često se razlikuju teorijski i praktični zadatak psihologije. Teorijski zadatak psihologije sastojao bi se u upoznavanju karakteristika i zakonitosti psihčkog života. Cilj je teorijskog istraživanja u psihologiji upoznati i razumijeti jedan dio stvarnosti – psihičku stvarnost. Psihologija treba da odgovori, kao što vele neki psiholozi, na tri pitanja. Na pitanje: „Šta?“ – tj. ona treba da da što potpunije prikaže i opiše psihičke pojave; na pitanje: „Kako?“ – tj. da pokaže kako se odvijaju psihički procesi i kako se
formiraju psihičke osobine i na pitanje „Zašto?“ – tj. da otkriva uzroke pojedinih psihičkih pojava i objasni postupke i djelovanje ljudi.
Praktični zadatak psihologije sastoji se u primjenjivanju rezultata psiholoških istraživanja radi što uspješnijeg obavljanja različitih ljudskih djelatnosti. Tako, na primjer, rezultati psiholoških istraživanja primjenjuju se za što uspješnije organizovanje rada u industriji ili za što uspješniji nastavni i vaspitni rad, ili za otklanjanje psihičkih
smetnji ljudi, koje im otežavaju obavljanje poslova i odnose sa drugim ljudima.
Kao što možemo govoriti o teorijskim i praktičnim zadacima psihologije, možemo govoriti i o njenom teorijskom i praktičnom značaju. Njen teorijski značaj je u tome što nam otkriva novo i daje saznanje o jednom dijelu stvarnosti: o psihičkim pojavama ili psihičkoj stvarnosti. Ova saznanja imaju vrijednost i sama po sebi jer proširuju ljudsko znanje, ali su od značaja i za druge nauke, a prije svega za društvene, to jest za nauke koje proučavaju neke vidove ponašanja ljudi ili rezultate takvog ponašanja. Pružajući obavještenja o psihičkom životu, a posebno o procesima opažanja, mišljenja i motivacije, psihologija pruža korisne podatke za riješavanje mnogih problema kojima se društvene nauke bave.
Praktični značaj psihologije ogleda se u koristi od primjene rezultata psiholoških istraživanja. Pri radu u fabrici ona može pomoći da se ostvare bolji odnosi među ljudima i da se podigne produktivnost rada. Vaspitačima može koristiti psihološko znanje u nalaženju što pogodnijih načina razvijanja pozitivnih osobina kod vaspitanika i što uspješnijeg postupka u prenošenju znanja. Slično, u mnogim drugim oblastima ljudske aktivnosti psihologija može predstavljati pomoć u njihovom što boljem obavljanju.



RAZVITAK PSIHOLOGIJE


Dva perioda u razvitku psihologije

Za psihološke probleme ljudi se interesuju odavno. Zato je period razvitka psihologije veoma dug period. Mogli bismo reći da je to period koji traje od pojave čovjeka i od početka njegovog razmišljanja o sebi i drugim ljudima. U razvitku psihologije možemo razlikovati dva razdoblja. Prvo razdoblje zahvata period od početka interesovanja za psihičke pojave pa do sredine 19. vijeka, kada se psihologija formira kao samostalna nauka, dok drugo traje od sredine 19. vijeka pa do danas.
Do sredine 19. vijeka o pojedinim psihološkim problemima iznose svoja razmatranja, prije svega, filozofi, a u okviru izlaganja svojih filozofskih sistema. Do toga vremena se o psihičkom životu iznose uopštavanja i tvrdnje više na osnovu zamišljanja nego na osnovu sistematskog posmatranja i istraživanja. Ne postoje u tom razdoblju utvrđeni postupci prema kojima bi se psihičke pojave istraživale, niti se psihološka problematika odvaja od ostalog filozofskog razmatranja. Ipak su pojedini filozofi iznoseći svoja shvatanja o psihičkom životu ljudi dali važan doprinos poznavanju psihičkog života i uticali na razvoj psihološke nauke.
Od velikog broja mislilaca koji su u svojim filozofskim djelima prikazivali psihički život i iznosili svoja shvatanja o zakonitostima psihičkog života ljudi, naročito su značajni Platon i Aristotel u starom vijeku, a u novom vijeku Dekart, engleski filozofi empiristi Lok i Hjum i u novije vrijeme filozofi egzistencijalisti.


Psihologija kao samostalna nauka

Sredinom 19. vijeka pojedini naučnici, prije svega fizičari i fiziolozi, počinju egzaktnijim metodama, a posebno putem eksperimenata, da ispituju i psihološke pojave – kao što su do tada već ispitivane pojave iz oblasti fizike, hemije i fiziologije. Tako fiziolog Veber (E. H. Weber) _____________

* Dio teksta za koji autor smatra da ne bi morao biti obavezan za učenike štampan je sitnijim fontom. Ova podjela teksta samo je orijentaciona, a nastavnici će odrediti koje gradivo učenici treba da savladaju.
ispituje koliko intenzivne moraju biti draži, to jest različiti fizičko – hemijski procesi, da bi čovjek imao osjet ( to jest da ih čovjek vidi, čuje ili osjeti pojedinim čulima) i koliko treba pojačati intenzitet draži da bi čovjek primjetio to pojačanje. Veberova istraživanja produžuje i razvija fizičar i matematičar Fehner (G. Fechner) čija je posebna zasluga što utvrđuje postupke za mjerenje odnosa između draži i osjeta i tako postavlja precizne psihofizičke metode koje se i danas koriste. I veliki broj drugih istraživača – Helmholc (H. Helmholtz), Sečenov, Galton (F. Galton) i drugi sredinom – 19. vijeka pristupaju sistematskom i eksperimentalnom istraživanju psiholoških problema. Posebna je zasluga Vunta (W. Wundt), koji je takođe bio fiziolog, za razvitak psihologije. On 1879. godine osniva prvu labaratoriju za eksperimentalna psihološka istraživanja i sam daje značajan prilog upoznavanju psihologije osjeta.
Radom ovih istraživača formira se psihologija kao samostalna empirijska nauka. Ona počinje sa sistematskim istraživanjem osjeta, ali uskoro prelazi na istraživanje i složenijih psihičkih pojava: pamćenja i učenja, mišljenja, osjećanja i voljnih doživljaja. Broj istraživača i rezultati istraživanja naglo rastu u mnogim zemljama. U Njemačkoj su, pored Vunta, velike zasluge za razvitak psihologije imali: Ebinghaus (H. Ebbinghaus), Štern (C. Stern), Verthajmer (M. Wertheimer) i drugi. U Velikoj Britaniji ističu se svojim doprinosom razvitku psihologije Spirman (C. Spearman), Eveling (F. Aveling), Bartlet (F. C. Bartlett), Vernon (P. E. Vernon), Ajzenk (H. J. Eysenck) i drugi. U Francuskoj je za razvitak psihologije naročito značajan Bine (A. Binet), a pored njega Ribo (T. Ribot), Žane i Dima, a u novije doba Valon (H. Vallon) i naročito Pjeron (H. Pieron). U Švajcarskoj Klapared (E. Claparede) i Pijaže (J. Piaget). U Rusiji su za razvitak psihologije bila vrlo značajna istraživanja Sečenova, koja su produžili i razvili Pavlov, Behtjerev i mnogobrojni sovjetski psiholozi, kao što su Vigotski, Leontjev, Lurija, Tjeplov i drugi. Od kraja 19. vijeka živo se razvija psihologija u SAD, gdje danas postoji najveći broj psiholoških instituta i radi najveći broj psihologa. Iz tog velikog broja mogu se posebno pomenuti kao osnivači američke psihologije: Džejms (W. James), Katel (R. Cattell), Tičener (E. Tichener), Torndajk (E. L. Thorndike) kao i istraživači koji su poslije njih znatno doprinijeli razvitku psihologije: Vudvort (R. S. Woodworth), Hal (C. S. Hall), Tolman (E. C. Tolman), Terston (L. L. Thurstone), Skiner (B. F. Skinner), Levin ( K. Lewin), Olport (G. W. Allport) i drugi. I kod nas su se psihološkim pitanjima do kraja 19. vijeka bavili prvenstveno filozofi. Početkom 20. vijeka počinje se kod nas razvijati empirijska psihologija. Sistematska psihološka istraživanja počinju sa osnivanjem posebnih katedri za psihologiju na filozofskim fakultetima u Beogradu i Zagrebu. U Zagrebu psihološku katedru osniva profesor Ramiro Bujas, a u Beogradu profesor Borislav Stevanović. Za razvitak psihologije u Sloveniji veoma je zaslužan profesor Mihailo Rostohar. Njihovim radom i nastojanjem počinje se i kod nas razvijati naučna psihologija.


Grane psihologije

Iako je relativno kasno postala samostalna nauka, psihologija se veoma brzo razvijala. U okviru psihološke nauke stvaraju se posebne naučne discipline za izučavanje pojedinih grupa psihičkih pojava, tako da je danas opravdanije govoriti o psihološkim naukama nego o psihologiji kao jednoj naučnih disciplini. Postoji veliki broj teorijskih i primjenjenih psiholoških disciplina. Neke od važnijih teorijskih psiholoških disciplina jesu:
Opšta ili generalna psihologija, koja proučava osnovne psihičke funkcije normalnog odraslog čovjeka. Kao dijelovi ove psihološke discipline, koji se razvijaju već u samostalne grane, mogu se pomenuti: psihologja opažanja, motivacije, emocija, učenja i pamćenja, mišljenja i psihologija ličnosti.
Fiziološka psihologija, koja proučava zavisnost psihičkih pojava od organskih osnova, kao što su nervni sistem, endokrini sistem, čulni organi i organizam u cjelini.
Razvojna ili genetička psihologija, koja se bavi proučavanjem razvitka psihičkog života. Ona proučava filogenetski razvitak, to jest razvitak psihičkog života kod živih bića u toku njihove evolucije, kao i ontogenetski razvitak, to jest razvitak psihičkog života kod čovjeka od njegovog rođenja do starosti. Često se pod razvojnom psihologijom podrazumijeva samo proučavanje ontogenetskog razvitka psihičkog života. Prema tome koji period u toku ontogenetskog razvoja psihičkog života proučava, razvojna psihologija se dijeli na psihologiju djetinjstva, psihologiju mladalačkog doba, psihologiju zrelog doba i psihologiju staračkog doba.
Socijalna psihologija, koja se bavi proučavanjem ponašanja pojedinaca i grupa u vezi sa socijalnom sredinom. Ona proučava uticaj socijalnih faktora na psihičke funkcije ljudi i na ličnost u cjelini, zatim ponašanje pojedinaca u društvenim situacijama, kao i ulogu psihičkih faktora u socijalnom zbivanju. Pitanja kojima se socijalna psihologija posebno bavi jesu: socijalizacija ljudske jedinke, formiranje i razvoj socijalnih motiva čovjeka, opažanje i ocjenjivanje drugih osoba, proučavanje ponašanja ljudi u grupi i izučavanje socijalnih stavova.
Psihometrija, koja se bavi pitanjem mjerenja psihičkih procesa i osobina. Najrazvijeniji dio psihometrije jeste testiranje, a posebno testiranje opšte intelektualne sposobnosti ili inteligencije.
Između velikog broja primjenjenih psiholoških disciplina mogu se pomenuti sljedeće discipline:
Pedagoška psihologija, koja proučava psihološku stranu vaspitanja i obrazovanja. Prvenstveno proučava, u vezi sa vaspitanjem i obrazovanjem, psihičke pojave koje su od bitnog značaja za uspješno obavljanje pedagoške djelatnosti, a to su procesi motivacije i učenja.
Psihologija rada, koja proučava zavisnost uspjeha u radu od različitih psihičkih faktora, kao i uticaj pojedinih vrsta poslova i radnih uslova na psihički život onih koji rade. Najrazvijeniji dio psihologije rada jeste industrijska psihologija, koja se bavi psihološkim pitanjima rada u indusriji.
Mentalna higijena, koja predstavlja primjenu psiholoških saznanja na čuvanje duševnog zdravlja i ukazuje na mjere koje treba poduzeti da se izbjegnu duševni poremećaji, da se pomogne snalaženju ljudi u raznim teškoćama i razvije njihova umiješnost da održavaju skladne odnose sa drugim osobama.


Važniji psihološki pravci

Psihologija počinje naglo da napreduje od trenutka kada se umjesto slobodnog razmatranja i izvođenja opštih postavki iz nedovoljnog broja nedovoljno provjerenih podataka pristupa sistematskom posmatranju psihičkih pojava, a prije svega eksperimentima. Orijentacija na empirijsko istraživajne ne znači, međutim, da se psihologija odrekla nastojanja da nađe opšta objašnjenja za pojedine grupe psiholoških pojava i za psihički život u cjelini, da se odrekla teorijskog pristupa i razmatranja. Teorija jeste i ostaje neophodni sastavni dio psihologije. Bez teorijskih pretpostavki i uopštavanja ni psihologija se, kao ni druge nauke, ne bi mogla razvijati. Teorija upućuje na to koji će se problemi istraživati, kakvi će se podaci pri istraživanju nekog problema prikupljati i omogućava da se prikupljene činjenice sumiraju i objasne.
Teorijska razmatranja mogu biti uža i opštija. Uže teorije nam služe za objašnjenje neke ograničene oblasti pojava, a širim ili opštim teorijama pokušavamo objasniti cjelokupnu oblast neke nauke, kad je riječ o psihologiji – sve pojave psihičkog života. Ovakve opšte teorije u psihologiji nazivaju se psihološkim pravcima ili učenjima. U psihologiji postoji više pokušaja da se objasne psihološke pojave u cjelini, postoji više psiholoških pravaca.
Najstariji pravac jeste pravac strukturalne psihologije. Tako se naziva jer za cilj istraživanja postavlja utvrđivanje strukture ili sastava psihičkih pojava, polazeći od toga da su krajnji dijelovi, elementi, od kojih su sastavljene sve psihičke pojave – osjeti, njihove reprodukcije (predstave) i jednostavna osjećanja. Ovi najjednostavniji dijelovi na koje se, po shvatanjima strukturalista, mogu svesti sve vrste psihičkih pojava povezuju se po zakonima asocijacije. Opažaj bi prema shvatanjima strukturalista predstavljao skup međusobno povezanih pojedinačnih osjeta, a mišljenje asocijacijama povezane predstave.
Sasvim drugačije shvatanje zastupaju pravci koji naglašavaju da su sve psihičke pojave nedjeljive cjeline. Među pravcima koji naglašavaju cjelovitost psihičkih pojava najuticajniji i najpoznatiji je geštaltistički pravac. Pristalice takozvane geštalt – psihologije, ili psihologije obličja, oštro kritikuju strukturalističko shvatanje da psihičke pojave nisu ništa drugo nego prosti skup osjeta. Ne mogu se, po njima, opažaji ili predstave objasniti asocijacima osjeta ili njihovim reprodukcijama. Mi sve draži spoljnjeg svijeta primamo kao organizovane cjeline. Mi ne sastavljamo naknadno elemente u cjelinu, nego odmah doživljavamo, prema određenim čovjeku svojstvenim principima organizovanja draži, psihičke pojave kao cjeline.
Strukturalistički pravac oštro kritikuje i treći, naročito u američkoj psihologiji uticajan, psihološki pravac poznat pod nazivom, biheviorizam. Votson (J. Watson) osnivač biheviorizma, i ostali bihevioristi usmjeravaju svoju kritiku prije svega na shvatanje strukturalista da je osnovna psihološka metoda introspekcija (samoposmatranje). Oni naglašavaju da psihologija ako želi da bude nauka, mora isključivo da proučava spoljnje ponašanje, to jest ono što, u načelu, svi mogu da opažaju i posmatraju. Zato samoposmatranje ili introspekcija ne može biti naučna metoda kojom bi se služila psihologija. Naučni psihološki postupak može biti samo metoda sistematskog posmatranja objektivnih manifestacija psihičkih procesa, prije svega pokreta. Zadatak psihologije je da opiše ponašanje čovjeka i utvrdi zakonitosti po kojima se ono odvija.
Veoma plodan i razvijen pravac psihologije je refleksološki pravac, koji je razvio sovjetski naučnik Pavlov. Za svaku vrstu psihičke aktivnosti, prema učenju refleksologije, osnovni fiziološki mehanizam predstavlja refleksna aktivnost nervnog sistema, a posebno moždane kore. U moždanoj kori se formiraju uslovni refleksi, to jest povremene nervne veze, a kao rezultat istovremenog djelovanja različitih draži na pojedine dijelove kore. Na sve psihičke procese treba gledati kao na određene vrste uslovnih refleksa koji se stvaraju između različitih dijelova nervnog sistema.
Suprotsavljajući se, po njihovom mišljenju, pretjernom isticanju intelektualnih procesa i suviše statičkom prikazivanju psihičkog života, mnogi psiholozi počeli su naglašavati važnost ispitivanja promjena u ponašanju i utvrđivanju uzroka ljudskih reakcija i postupaka. Oni su isticali da pažnju prvenstveno treba posvetiti proučavanju pokretačkih, dinamičkih snaga ponašanja. Zato se pravci koje ovi psiholozi zastupaju nazivaju dinamičkim pravcima. Neki dinamički pravci pri tome ističu prvenstveni značaj nesvjesnih pokretača ljudske aktivnosti. To važi prije svega za najpoznatiji dinamički pravac, za Frojdovu psihoanalitičku teoriju. Po psihoanalitičkom shvatanju pokretači ljudskog ponašanja su nagoni, a naročito seksualni nagon, čijeg djelovanja ljudi, međutim, po pravilu nisu svjesni. Psihoanaliza koja je počela kao sistem terapije (liječenja) duševnih poremećaja razvila se u veoma razrađeno shvatanje o psihičkom životu.
Kao o pravcu u psihologiji, iako ne predstavlja jedinstveni sistem kao dosad pomenuta učenja, govori se i o funkcionalizmu. Polazeći od Darvinovog učenja o evoluciji i prilagođavanju živih bića, zastupnici funkcionalističog shvatanja koriste pojam prilagođavanja uslovima sredine kao osnovni princip u objašnjavaju psihičkog života. Psihički život u cjelini i pojedini psihički procesi posebno imaju određenu funkciju u snalaženju ljudi i njihovom održavanju i savlađivanju prepreka na koje nailaze. Funkcija psihičkih procesa je da pomognu organizmu da se što bolje snađe u različitim životnim uslovima. Pri proučavanju i objašnjavanju psihičkih pojava, treba uvijek polaziti od ove ideje i ispitivati kako i koliko pojedine psihičke pojave pomažu čovjeku, i organizmu uopšte, u savlađivanju različitih zadataka. Iako funkcionalizam u onom obliku u kome su ga zastupali njegovi osnivači danas predstavlja prevaziđeno shvatanje, on je ostao korisna radna hipoteza u istraživanju.
Pogrešno bi bilo, međutim, zaključivati iz toga što postoji više psiholoških škola i pravaca, da postoji i više psihologija. Razlike između pojedinih pravaca prije svega su u tome kojim se principima pokušava objasniti psihički život i kojim se psihološkim problemima daje prvenstvo u istraživanjima. Danas svi psiholozi, bez obzira na to kojem su pravcu naklonjeni, istražuju psihološku problematiku kojom se bave koristeći rezultate i saznanja cjelokupnog psihološkog istraživanja i nadovezujući svoja istraživanja na već postignute rezultate( Opšta psihologija - Nikola Rot).

Samo da kažem da ja mislim da je Psihologija nauka koju bi najviše trebalo konsultovati pri kreiranju čovjeku odgovarajućeg društvenog
sistema. Mora se kreirati drušveni sistem koji će odgovarati ljudskoj prirodi, a ne kao što je to do sada bio slučaj, pa se prvo kreirao društveni sistem, a kasnije se tražili načini kako da se ljudska priroda prilagodi tom sistemu.Zbog toga se čovjek razbolijevao,bio nesrećan, bunio se i ratovao.

evo nesto od mog gurua
rad je vrlo interesantan pogotove za one koji rade sa zrtvama rata ono sto se meni kod njega svidja sto uvijek posmtra kontekst iz kojeg pacijent dolazi, resurse iz konteksta i traumu gleda kao proces. hocu reci ne posmtra samo traumastski dogadjaj i simptome, nego posmatra razvoj traume i posljedice koje donosi od traumatskog događaja pa do danas i kako faktori iz konteksta uticu na razvoj traume
http://www.opsiconsult.com/publication/54099129196075.pdf

[Edited by laly on 27-06-2010 at 17:34 GMT]

citat:

---

laly wrote:
evo nesto od mog gurua
rad je vrlo interesantan pogotove za one koji rade sa zrtvama rata ono sto se meni kod njega svidja sto uvijek posmtra kontekst iz kojeg pacijent dolazi, resurse iz konteksta i traumu gleda kao proces. hocu reci ne posmtra samo traumastski dogadjaj i simptome, nego posmatra razvoj traume i posljedice koje donosi od traumatskog događaja pa do danas i kako faktori iz konteksta uticu na razvoj traume
http://www.opsiconsult.com/publication/54099129196075.pdf

[Edited by laly on 27-06-2010 at 17:34 GMT]

---

za jos bolje usavrsavanje:
Judith Lewis Herman: TRAUMA I OPORAVAK

opet malo psihoanalize, tako da evo nešto i od Melanie Klein.
Teorijski i terapijski pristup Melanie Klein predstavlja jednu od glavnih psihoanalitičkih škola. Klajnova je smatrala svoje doprinose
uglavnom saglasnim sa Frojdovim i vidjela ih samo kao širenje i usavršavanje postojeće
teorije. Ipak, njena otkrića pokazala su se iznenađujuće različita od Frojdovih.

u svakom slučaju vrijedi pročitati njezin esej o Zavisnosti i Zahvalnosti, jedno od njezinih prvih djela.
evo i link ali je na englesko jeziku:
http://books.google.ba/books?id=IzMuRdAXJfwC&dq=melanie+klein+envy+and&printsec=frontcover&source=bn&hl=hr&ei=kI0oTLW_O6aUON6h6OIC&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CCwQ6AEwAw#v=onepage&q&f=false

citat:

---

flor wrote:
Racionalni se potrudio i dao dobar uvod u ovu sveprisutnu nauku, nadam se da će nastaviti...

---

citat:

---

MelMel wrote:
Ah ta pozitivna i negativna iskustva.

Zato treba uvesti keksualno obrazovanje, sto prije to bolje, pa da sva iskustva budu pozitivna.

---

citat:

---

MelMel wrote:


E sada treba prodiskutovati da li da se uvede u osnovnu skolu ili u obdaniste.
Sta li ti Raco mislis koja bi opcija bila povoljnija za drustvo?

---

Raco...
..."Najčešći oblik seksualnih radnji koji se javlja tokom puberteta i adolescencije je onanija. 90 posto svih dječaka i 60 posto svih djevojčica navodi da onanira manje - više redovno"...

Molim pojasni,ovo redovno u egzaktnim brojkama